در روزهایی مخصوص از سال ، در ایران باستان جشن هایی برگزار می‌شد که امروزه جزئی از جشن های ایران به حساب می‌آیند. در ایران باستان هر روز از ماه یک نام داشت که جشن های باشکوهی در آن روز برگزار می‌شد که یک سری از این جشن ها جزء جشن های مهم ایران به شمار می‌آیند.در این مقاله در مورد جشن های مهم ایران صحبت می کنیم.
جشن های باستانی از جمله نماد های فرهنگ و تمدن یک ملت به حساب می‌آیند ، که در گرو این جشن ها ، و برگزاری آنها ، هویت و همبستگی فرهنگی اجتماعی آن ملت طی سالیان دراز حفظ می‌شود. ایران کشوری با تمدن کهن و فرهنگی منحصر به فرد است که دارای آداب و رسوم خواص خودش است . هر کدام از جشن های مهم ایران حکمت و فلسفه خودش را دارد، اگر‌چه بسیاری از جشن های مهم ایران از رونق افتاده و جزء در نوشته ها و کتاب ها نشانی از آنها وجود ندارد اما بعضی از آنها همچنان زنده و هر ساله برگزار می‌شوند مثل : جشن نوروز _ مهرگان _ یلدا و سده.
جشن نوروز
اولین ماه از سال ، آغاز بهار است.این عید از جشن های مهم ایران محسوب می‌شود که از روزگاران خیلی دور برای ما به یادگار مانده است که البته آداب و رسوم مخصوص خودش را دارد مثل : آتش بازی . یکی دیگر از آیین های نوروز چیدن سفره های نوروز است . خوراکی های این سفره عبارتند از : سیر ، سیب، ، سرکه ، سبزه ، سکه، سمنو، که جنبه نمادین و سمبلیک دارد . خوراکی های مهم که جنبه پذیرایی دارند از جمله : آجیل ، شیرینی ، شکلات و میوه هستند.
از بین شیرینی های عید گز جایگاه ویژه ای دارد که بعضی از خانواده به آن توجه ویژه می‌کنند و در سفره های نوروز جایگاه خودش را دارد . و از دیر باز در سفره های عید به چشم می‌خورد .
دیگر مراسم عید نوروز دید و بازدید بین مردم است و همچنین پوشیدن لباس تمیز و نو . دست دادن از آداب عید نوروز است که امروزه به دلیل وجود ویروس کرونا در همه نقاط باعث کم رنگ شده این آداب شده است . هدیه دادن ( عیدی دادن) به کوچکتر ها هم از سنت های این جشن مهم ایرانی است.
جشن مهرگان
بعد از نوروز جشن مهرگان مهم ترین جشن بوده که روز شانزدهم از ماه مهر برگزار می‌شد. قدمت این جشن به هزاره دوم پیش از میلاد برمی‌گردد و بیشتر از 4000 هزار سال قدمت دارد . مهر در زبان فارسی به معنی فروغ و روشنایی، دوستی ، پیوند و محبت و پیوستگی است و ضد دروغ و دروغگویی، پیمان شکنی و نامهربانی است. مهرگان آغازگر فصل بزرگ دوم می‌باشد که در گذشته نوروز را فصل مهم اول و مهر را فصل مهم دوم می‌دانستند.این یک جشن نوپا نیست و از دوران هخامنشیان باقی مانده است .
دوران حکومت ضحاک برای ایران دوران ظلم و ستم بود و سر‌انجام فریدون با او مقابله کرد و از پادشاهی او را برکنار کرد و در کوه دماوند او را به بند کشید و مردم ایران به شکرانه این پیروزی که نصیب آنها شد جشن بزرگ مهر را برگزار کردند.
این جشن با کشاورزی و دامداری که بیشتر مردم ایران باستان به آن مشغول بودند پیوند دارد و جشن را در آغاز پاییز ، جشن کاشت محصولات کشاورزی ، برگزار می‌کردند.
در میان جشن های مهم ایران مهرگان و نوروز به علت ملی و هویتی اهمیت بسیار دارند و ایرانیان با برگزاری این جشن ها در برابر حکومت های مستبد و زورگو از شناسه ملی و ایرانیت خود دفاع کرده اند. سفره مهرگان مثل هفت سین ، هفت چینی از میوه ها و خوراکی ها است، گاهی این جشن ها در حضور شاه برگزار می‌شد که برای پیشکشی به خدمت شاه از شیرینی سوهان استفاده می‌شد که قدمت بسیار طولانی دارد.
جشن یلدا
بلند ترین شب سال را شب چله یا یلدا می‌گویند . یک سنت دیرینه است و از جشن های مهم ایران به حساب می‌آید که تا به امروز مورد توجه بوده و چیزی از آن کم نشده و از این شب به نام عید نود روز نام می‌برند ، چون فاصله شب چله تا عید نود روز است .
یلدا آغازگر زمستان است . در این شب طولانی مردم تا صبح کنار هم می‌نشستند تا خورشید طلوع کند وجود افراد کهنسال و بزرگان در این جشن لازم بود و کهنسالی خورشید و پایان پاییز بود این جشن در ماه دی است .
خانواده های ایرانی در این شب با اقوام و دوستان کنار هم جمع می‌شوند و افراد مسن خانواده شروع به تعریف قصه های کهن و شاهنامه خوانی می‌کنند ، که خوردن هندوانه و آجیل و انار و شیرینی و میوه های مختلف جنبه نمادین دارد . گز که به عنوان شیرینی سنتی ایران به حساب می‌آید در این سفره جای مخصوصی دارد که مهمان ها با خوردن آن لذت می‌برند .
جشن سده
از جمله جشن های مهم ایران ک بعد از اسلام تا زمان سلجوقیان و غزنویان مرسوم بوده جشن سده است که شب دهم بهمن ماه است و بعضی ها معتقدند که وقت آن پنجاه روز و پنجاه شب به نوروز مانده است و مثل دیگر جشن های مهم ایران ، آتش هسته اصلی آن است.
این جشن در بسیاری از شهر های ایران به خصوص شهر های زرتشتی نشین برگزار می‌شد . در ایران باستان زمستان را به دو دوره‌ی چهل روزه تقسیم می‌کردند که دوره اول از شب یلدا شروع و دهم بهمن به پایان می‌رسید که چله بزرگ گفته می‌شد.
معتقد بودند که اوج سرمای زمستان در این دوره است و با پایان آن زمین نفس می‌کشد و گرم می‌شود و در پایان چله بزرگ جشن سده می‌گرفتند و آتش روشن می‌کردند که زمین گرم شود و دوره‌ی چهل روز بعد را چله کوچک می‌گفتند.این جشن چهل روز بعد از یلدا برگزار می‌شد و از خوراکی های این جشن طبق معمول از شیرینی های سنتی مثل گز و سوهان استفاده می‌شد.
اکنون که با جشن های مهم ایران آشنا شدید، حتما به خود می بالید که با فرهنگ باستانی کشور خود آشنایی بیشتری پیدا کرده اید. لطفا جهت اطلاع دیگران این مطالب را برای آنها نیز بازگو کنید. از همراهی شما سپاسگزاریم.